Systemy AML, a przeciwdziałanie praniu brudnych pieniędzy

Kwestia prania brudnych pieniędzy w Polsce, regulowana jest przez ustawę o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu z dnia 16 listopada 2000 roku. Nowelizacja z dnia 25 czerwca 2009 roku do wyżej wymienionej ustawy weszła w życie w październiku 2009 roku (Dz. U. z 2009r. Nr 166, poz.1317).

Artykuł 1 ustawy o przeciwdziałaniu praniu brudnych pieniędzy i finansowania terroryzmu mówi, że:

Ustawa określa zasady oraz tryb przeciwdziałania praniu pieniędzy, przeciwdziałania finansowaniu terroryzmu, stosowania szczególnych środków ograniczających przeciwko osobom, grupom i podmiotom oraz obowiązki podmiotów uczestniczących w obrocie finansowym w zakresie gromadzenia i przekazywania informacji.

Zgodnie ze zmianami znajdującymi się w powyższej ustawie nałożone zostały nowe obowiązki i wymagania co do zakresu gromadzenia danych i przebiegu procesu sprawozdawczego na instytucje obowiązane. Zgodnie z ustawą instytucje obowiązane, to m.in.: instytucje finansowe, kredytowe, banki, firmy inwestycyjne oraz zakłady ubezpieczeń w zakresie ubezpieczeń na życie.

W związku ze zmianami wywiązanie się z obowiązków przez instytucje finansowe, może wymagać zastosowania systemu informatycznego wspomagającego proces analityczny i sprawozdawczy.

Według przedstawiciela firmy Business Intelligence Technologies, która jest jednym z liderów na rynku oprogramowania do przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy, i która dostosowała autorską aplikację do wymagań nowelizacji ustawy z dnia 25 czerwca 2009 r., dobry system powinien w szczególności dostarczać wsparcia w takich aspektach jak:

I. Analiza i ocena ryzyka prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu oraz raportowanie wyników tych czynności.

Nowa Ustawa dość precyzyjnie określa zasady analizy ryzyka prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu i wyznacza wysoki poziom złożoności tych zasad zmuszając instytucje finansowe do zastosowania procedur i metod analizy spotykanych np. w analizie zdolności kredytowej.

Wymaga to zastosowania silnika analitycznego, w którym będzie można zdefiniować i na bieżąco modyfikować model analizy ryzyka prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Analiza transakcji i podmiotów powinna być prowadzona wg reguł zapisanych w takim modelu – najlepiej w sposób zautomatyzowany.

System AML- firmy Business Intelligence Technologies w przypadku szczególnie złożonych formuł i algorytmów wykonuje te zadania poprzez Silnik Decyzyjny (Decision Engine) – dodatkowy moduł służący do definiowania modeli decyzyjnych realizujących złożone algorytmy decyzyjne, takie jak: scoringi lub segmentacje.

II. Wstrzymywanie lub wycofanie transakcji obarczonej zbyt wysokim ryzykiem w warunkach nowych wymagań analizy ryzyka i zakresu przekazywanych do GIIF danych.

Wstrzymanie transakcji powinno odbyć się na podstawie stwierdzenia wysokiego ryzyka prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Ocena wysokiego ryzyka jest zaś wynikiem analizy transakcji i podmiotów w nią zaangażowanych. Pojawiają się w tym miejscu sprzeczne dążenia – z jednej strony instytucja finansowa jest żywotnie zainteresowana tym, aby sprawność jej podstawowych procesów biznesowych nie została obniżona, aby operacje finansowe mogły być realizowane szybko i bez dodatkowego nakładu ludzkiej pracy. Z drugiej strony Ustawa nakłada obowiązek rzetelnej, a więc złożonej analizy ryzyka i dokumentowania jej przebiegu. Jedynym sposobem pogodzenia tych dwóch przeciwstawnych celów jest obsługa procesu poprzez system informatyczny, który automatyzuje proces analizy ryzyka i wydaje decyzje o wstrzymaniu, wycofaniu lub zwolnieniu transakcji finansowej. Wysoką sprawność procesów pozwala podtrzymać integracja systemów na zasadzie usługowej, kiedy to system transakcyjny organizacji wysyła w trybie on-line dane transakcji do systemu analitycznego, a ten ją rejestruje, analizuje i natychmiast zwraca odpowiedź – zezwolenie na realizację transakcji lub decyzję o jej wstrzymaniu.

Możliwość szybkiej i zautomatyzowanej analizy w trybie on-line, prowadzonej wg dowolnie złożonego modelu analizy ryzyka przyjętego w organizacji jest kluczową cechą systemu wspierającego realizację wymagań nowej Ustawy.

Ekrany Rejestru Transakcji Systemu

III. Rejestracja podmiotów odnoszących rzeczywiste korzyści – w praktyce oznacza to konieczność ewidencji udziałowców osób prawnych

Wymaganie ewidencji rzeczywistego beneficjenta, a także zapewne zamieszczanie takich danych w raportach przekazywanych do GIIF, zmienia znacznie strukturę rejestru i implikuje zupełnie problemy zapewnienia jakości i kompletności gromadzonych danych o podmiotach. System wspierający obsługę tych zagadnień powinien gromadzić informacje o powiązaniach międzypodmiotowych zapewniając przy tym prawidłową identyfikację podmiotów oraz skuteczną deduplikację.

IV. Gromadzenie dodatkowych informacji o kliencie i transakcji wymaganych przez GIIF, np. o podmiotach-osobach pełniących eksponowane funkcje publiczne

Rozszerzone wymagania względem analizy ryzyka implikują rozszerzenie zakresu danych o transakcjach i podmiotach gromadzonych w systemie i podlegających analizie. Ten rozszerzony zakres informacji wykracza poza zbiór danych Rejestru określonych Ustawą. Co więcej, jest różny w poszczególnych instytucjach finansowych realizujących odmienne rodzaje transakcji finansowych i stosujących różne modele analizy ryzyka.

System powinien umożliwiać elastyczne modelowanie tego niestandardowego zakresu danych opisujących transakcje i podmioty, w celu dostosowania go do specyficznych wymagań modelu analizy ryzyka.

Funkcjonalność taka adresuje również zagadnienie czarnych i białych list, list PEPów, itp., co przekłada się na wymaganie, aby system mógł obsługiwać dowolne konstrukcje tego rodzaju.

Celem systemu powinna być integracja, opracowanie oraz analiza danych o transakcjach finansowych dokonywanych w organizacji dla celów sprawozdawczości wymaganej przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej.

Aby system spełniał wymagania instytucji obowiązanych musi zapewnić:

• automatyzację importu transakcji z systemów źródłowych lub wspomaganie ewidencji tych transakcji,
• analizę, kontrolę i zarządzanie transakcjami oraz sprawozdaniami,
• generowanie raportów sprawozdawczych zgodnych z wytycznymi GIIF.

Według ustawy wszystkie instytucje obowiązane przeprowadzające transakcję, której równowartość przekracza 15.000 euro, mają obowiązek zarejestrować takie transakcję. Obowiązek ten dotyczy także transakcji przeprowadzanych za pomocą więcej niż jednej operacji, których okoliczności wskazują, że mogą być ze sobą powiązane. Przy przeliczeniu wartości 15,000 euro brany jest pod uwagę średni kurs Narodowego Banku Polskiego dla danej waluty, obowiązujący w dniu dokonywania transakcji, w dniu złożenia dyspozycji lub w dniu zlecenia przeprowadzenia transakcji. Ważne aby system posiadał moduł automatycznego pozyskiwania kursu EUR z NBP.

Posiadanie takiej aplikacji pozwala wspierać instytucje w walce z procederem prania brudnych pieniędzy oraz na bieżąco wywiązywać się z narzuconych przez GIIF wymogów ustawowych.

Ważnym aspektem jest uniknięcie kary finansowej nakładanej przez GIIF w przypadku nie wywiązywania się z narzuconych zmian. Karę pieniężną nakłada Generalny Inspektor w drodze decyzji, w wysokości do 750,000 złotych. Konsekwencją precedensu obrotu podejrzaną gotówką - poza stratami finansowi dla instytucji, jest przede wszystkim - spadek zaufania i obniżenie dobrego imienia firmy, które może wpłynąć na utratę klientów i przejście ich do konkurencji.

Warto zabezpieczyć się przed konsekwencjami, które przedsiębiorstwo może ponieść z tytułu niedostosowania się do nowych wymagań wymuszonych przez ustawę. Taką gwarancją może być wprowadzenie nowoczesnego oraz sprawdzonego systemu, którym posługują się jedne z największych firm finansowych w Polsce.

Źródło: www.bi-technologies.com.pl
Autor: Maciej Teska