Nowe oblicze oprogramowania dla przedsiębiorstw
Firmowe oprogramowanie można opracować we własnym zakresie, kupić lub dzierżawić albo przekazać sprawy informatyczne w inne ręceNie potwierdza się stereotyp, że jeżeli firma potrzebuje określonego oprogramowania, to musi je kupić. Aplikacje biznesowe można nie tylko kupować, ale i tworzyć we własnym zakresie, dzierżawić, a także czerpać korzyści z outsourcingu IT.
Eric Keller - pełniący obowiązki dyrektora niezależnej firmy konsultingowej Wapiti LLC, były dyrektor działu badawczego i wiceprezes firmy Gartner, był członkiem zespołu, który zaproponował akronim ERP jako skrót od Enterprise Resource Planning (planowanie zasobów przedsiębiorstwa) Ożywienie na rynku oprogramowania dla przedsiębiorstw na początku lat 90. objawiło się powstaniem wielu firm programistycznych, oferujących coraz lepsze rozwiązania techniczne i biznesowe. Istniały różne mechanizmy wdrażania oprogramowania, ale do połowy lat 90. do realizacji np. obsługi zamówień najchętniej kupowano gotowe aplikacje.
Automatyzacja obsługi zamówień w latach 90. oznaczała zatem zakup trzech różnych aplikacji oraz kosztowne i pracochłonne prace integracyjne. Cel osiągano, ale pojawiały się nowe problemy. Przede wszystkim firmy nie zdawały sobie sprawy z kosztów dostosowania prekonfi- gurowanych programów do potrzeb rozwijającego się biznesu. Ignorowano fakt, że lwią część budżetu informatycznego pochłonie obsługa techniczna i aktualizacja oprogramowania. Koszt i złożoność aplikacji oraz sukcesy dużych dostawców pod koniec ubiegłego wieku przełożyły się na wzrost popularności pakietów oprogramowania dla przedsiębiorstw. Problemy jednak pozostały.
Do połowy lat 90. w celu realizacji procesów, takich jak obsługa zamówień, firmy najchętniej kupowały gotowy pakiet aplikacji. Obecnie mają do wyboru opracowanie kompletnej aplikacji we własnym zakresie, zakup, dzierżawę oraz outsourcing
Przeczytaj przed użyciem
Gdy rynek stał się bardziej dojrzały oraz gdy powstała nowa generacja narzędzi wykorzystujących Internet, nastąpił zwrot w nastawieniu odbiorców do zakupów oprogramowania. O ile w latach 90. długi czas wprowadzania, wysokie koszty i niska jakość rozwiązań opracowywanych przez własne działy informatyczne zmuszała zarządy przedsiębiorstw do poszukiwania aplikacji u dostawców, o tyle obecnie zamiast kupować gotowe pakiety oprogramowania, rozważa się inne sposoby korzystania z dobrodziejstw informatyki. Informatyczne zaplecze przykładowego procesu obsługi zamówień można zrealizować kilkoma sposobami.
Firmy mogą wybierać optymalne metody z czterech kategorii (patrz: tabela):
- Opracowanie we własnym zakresie. Zaletą tej metody jest szybkie budowanie potrzebnych aplikacji za pomocą narzędzi obsługujących aplikacje kompozytowe lub skorzystanie z niedrogich, wysokiej jakości usług firm działających w ramach offshoringu [zlecenie usługi zagranicznemu, tańszemu dostawcy, na przykład firmie, której siedziba mieści się w Indiach – przyp. tłum.]. Podejście to nadal dominuje w wielu branżach spoza sektora produkcji.
- Zakup. Strategia stosowana od lat. Kupić można pełny pakiet oprogramowania lub rozwiązanie best of breed [najlepsze w swojej klasie – o zakresie funkcji węższym niż ma pakiet zintegrowany, np. obsługujące tylko kontakty z klientami – przyp. tłum.].
- Dzierżawa. Korzystanie z usług dostawców ASP (Application Service Provider i hostingu). Na rynek wkracza także model SaaS (Software as a Service) – udostępnianie oprogramowania w formie usługi.
- Outsourcing. Zlecanie realizacji kluczowych procesów w ramach outsourcingu lub zaopatrzenia strategicznego [strategic sourcing – redukcja kosztów dzięki usprawnieniu współpracy z dostawcami – przyp. tłum.].
Zrób to sam?
Firmy już nie tak chętnie inwestują w zakup oprogramowania, za to rozważają inne rozwiązania. Coraz częściej zamiast kupować gotowe aplikacje, tworzą własne, dostosowane do swoich potrzeb.
Firma decydująca się na tworzenie własnych aplikacji ma dwa wyjścia: opracować rozwiązanie własnymi siłami lub zlecić zadanie firmie zewnętrznej w ramach outsourcingu lub offshoringu. Coraz popularniejsza staje się druga z wymienionych opcji ze względu na takie zalety, jak dostępność narzędzi do obsługi aplikacji opartych na modelu SOA (service-oriented architecture – architektury zorientowanej na usługi), rozwinięta technika usług internetowych, niskie koszty, wysokie kwalifikacje pracowników, eliminacja kosztownych, związanych z rozwojem przedsiębiorstwa inwestycji w nowe aplikacje, a także zróżnicowanie oferty na rynku.
Na przykład firma Cordys, założona przez Jana Baana, pioniera oprogramowania dla przedsiębiorstw, opracowuje narzędzia służące do budowania kompletnych aplikacji na bazie rozwiązań, z których 70% działa w oparciu o aplikacje kompozytowe w technice SOA. Podejście to uzupełnia coraz lepszą ofertę firm działających w modelu offshoringu.
Najnowsze analizy amerykańskiej agencji BEA (Bureau of Economic Analysis) wskazują, że odchodzenie od kupowania gotowych aplikacji w kierunku budowania własnych rozwiązań zaczęło się w 1999 r. Przed 2000 r. przedsiębiorstwa chętniej kupowały, niż tworzyły oprogramowanie. Za to w 2004 r. wydatki na gotowe aplikacje stanowiły mniej niż 30% całkowitych inwestycji informatycznych, a gwałtownie wzrosły nakłady na budowanie narzędzi we własnym zakresie.
Ciekawe, że wydatki na zewnętrznych dostawców spadły zarówno pod względem udziału procentowego, jak i całkowitej wartości inwestycji informatycznych. Prawdopodobnie spadek ten został spowodowany obniżaniem cen związanym z offshoringiem oraz zjawiskami, jakie nastąpiły po przekłuciu tzw. bańki internetowej [określenie sytuacji ekonomicznej firm internetowych pod koniec lat 90., charakteryzujących się rozdętą wartością giełdową, wynikającą z przesadnego entuzjazmu inwestorów – przyp. tłum.].
Kupić?
Nastawienie przedsiębiorstw zmieni się przede wszystkim w odniesieniu do tradycyjnie kupowanych aplikacji. W tej kategorii pojawiają się dwie możliwości: zakup aplikacji best of breed (o wąskiej specjalizacji) albo pojedynczego, kompletnego pakietu aplikacji. Taka sytuacja dominuje na współczesnym rynku, ale firmy mają także inne możliwości.
Szczególnie zagrożone są rozwiązania niszowe (ze względu na wzrastające znaczenie dostawców pakietów oprogramowania) oraz dostosowywana do potrzeb odbiorców oferta firm działających w offshoringu. Sprzedawcy aplikacji odkrywają, że firmy coraz rzadziej praktykują model sprzedaży związany z wysoką opłatą za licencję za pewien okres z góry i długookresowymi spłatami rzędu 20% rocznie.
Fakt, że coraz mniejsza liczba klientów decyduje się na zakup oprogramowania best of breed, nie oznacza końca aplikacji niszowych. Firmy chcą korzystać z funkcji takich aplikacji, ale zaliczając ich koszty do budżetu wydatków, a nie do budżetu inwestycji – chyba że zdecydują się tworzyć aplikacje we własnym zakresie.
Postępujące procesy konsolidacyjne powodują zmniejszenie liczby dostawców. Oferentom rozwiązań niszowych będzie zatem coraz trudniej rozwijać się na rynku oprogramowania dla sektora produkcji, ponieważ jest on w miarę nasycony oprogramowaniem w formie kompletnych pakietów. Szansa dla tych dostawców (a także dla ich klientów) tkwi w tworzeniu aplikacji dla obszarów powiązanych z ERP, takich jak zarz ądzanie ceną, łańcuchem dostaw czy serwisem.
Dzierżawić?
W tej kategorii są dwie możliwości: model ASP (hosting) oraz SaaS. Pojęcie dzierżawy może okazać się mylące. Wiąże się z kosztami (opłaty za subskrypcję) oraz techniką udostępniania oprogramowania jako usługi.
Z perspektywy finansowej dzierżawienie aplikacji lub usług opiera się na umowie licencyjnej, zgodnie z którą klient – zamiast kupować oprogramowanie (w ramach budżetu inwestycyjnego) – dzierżawi produkt (w ramach budżetu wydatków). Model ten stosowano od lat w odniesieniu do usług ASP i hostingu, zarówno w siedzibie klienta, jak i dostawcy.
Z kolei model SaaS zakłada dostarczenie klientowi – za pośrednictwem Internetu lub wirtualnej sieci prywatnej (VPN) – oprogramowania jako specjalistycznej usługi. W tym celu stosuje się inną technikę i strategię niż w przypadku tradycyjnych aplikacji. Z perspektywy takich firm, jak Salesforce.com czy RightNow SaaS jest nową techniczną platformą udostępniania oprogramowania, charakteryzującą się o wiele łatwiejszą obsługą niż tradycyjne aplikacje korporacyjne. Jako modele działające na zasadzie subskrypcji popularność zyskuje zarówno ASP (hosting), jak i SaaS. Wynika to z niskiej opłaty za licencję „z góry” i ograniczonego ryzyka – dostawca ujrzy zapłatę dopiero, gdy zamówiony system w pełni ruszy u klienta.
Dla potencjalnych odbiorców istotne jest pytanie, w jakich obszarach SaaS okazuje się skuteczny. Sprawdza się w obsłudze ściśle określonych zadań i procesów, np. w dziale sprzedaży, natomiast jego użyteczność warto rozważyć, gdy chodzi o integrację i udostępnianie dużych ilości bieżących i historycznych danych. SaaS to krótkoterminowe decyzje o niskim ryzyku (łatwość wejścia i wyjścia z inwestycji), co w dłuższym okresie może rodzić pewne niebezpieczeństwa.
Niezależnie od przyjętego wariantu producenci oprogramowania traktują modele dzierżawy jako obiecujący element oferty. Niedawne przejęcie przez firmę SAP producenta systemów do zarządzania dostawami Frictionless Commerce dowodzi wzrostu zainteresowania nowymi mechanizmami dostarczania oprogramowania.
Modele udostępniania oprogramowania
| Rodzaj produktu | Dostawcy | Obszary zastosowań | Prognozy rozwoju |
Tworzenie aplikacji przez dział informaty-czny | Platformy techniczne, narzędzia | IBM, Oracle, BEA, Sun, Microsoft | Aplikacje o szczególnym znaczeniu strategicznym; obszary niszowe, specyficzne potrzeby przedsiębior-stwa | Bez zmian lub niewielki spadek. Nowe narzędzia i techniki przyczyniają się do wzrostu efektywności, a offshoring umożliwia utrzymanie stałego poziomu wydatków na inwestycje |
Tworzenie aplikacji w ramach outsour-cingu lub offshoringu | Usługi, aplikacje dostosowane do potrzeb konkretnej firmy, pakiety aplikacji | Deloitte, Tata, Infosys, Wipro | Wykorzy- stanie wiedzy innych firm w celu zaspokojenia własnych specyficznych potrzeb | Duży wzrost – firmom zależy na wysokiej jakości i niższych kosztach |
Zakup aplikacji best of breed | Powiązane, zintegrowane funkcje | Ariba, Agile, Manhattan Associates | Procesy firm wchodzących na rynek oraz specyficzne dla konkretnej branży | Duży spadek spowodo- wany większą atrakcyjno-ścią ofert bez konieczności zakupu |
Zakup pakietu oprogramo-wania | Funkcje zintegrowane, pakiety do obsługi procesów biznesowych | SAP, Oracle | Typowe, wspólne dla wielu firm procesy biznesowe | Mały lub średni spadek spowodowany nasyceniem rynku i większą atrakcyjno-ścią innych modeli |
Dzierżawa – ASP, hosting | Powiązane, zintegrowane funkcje | IBM, HP | Oszczędności i elastyczność wdrożenia | Średni wzrost ze względu na popularność elastycznych modeli wdrożenia |
Dzierżawa – SaaS | Powiązane, zintegrowane funkcje | Salesforce .com, NetSuite, Descartes | Ograniczanie ryzyka i dużych jednorazo-wych wydatków na automaty-zację procesów | Średni – duży wzrost – firmy chcą ograniczać ryzyko i przesuwać koszty z budżetu inwestycy-jnego do budżetu wydatków |
Outsourcing | Powiązane, zintegrowane funkcje | IBM, Unisys, EDS | Oszczędności na poziomie taktycznym i operacyjnym | Niewielki wzrost – firmy są zaintereso-wane zarówno outsour-cingiem, jak i zaopatrze-niem strategicz-nym |
Zaopatrze-nie strategiczne | Całe procesy biznesowe | ADP, IBM, FedEx | Oszczędności i usprawnienie procesów | Niewielki wzrost ze względu na ograniczone zastosowanie |
Może jednak outsourcing?
W tej kategorii uwzględnia się dwie możliwości: outsourcing procesów biznesowych oraz zaopatrzenie strategiczne. Outsourcing jest popularny wśród firm, które chcą ograniczyć wydatki na informatyczne wsparcie określonych procesów biznesowych. Zlecając innym obsługę własnego zaplecza informatycznego, mogą się skupić na procesach o kluczowym dla nich znaczeniu.
Zaopatrzenie strategiczne zyskuje popularność jako metoda zlecania firmom zewnętrznym takich procesów, jak zaopatrzenie, sprawy kadrowe czy produkcja. W tym modelu klient nie musi korzystać z aplikacji obsługujących wymienione procesy.
Dzięki narzędziom służącym do budowania kompletnych rozwiązań informatycznych na bazie aplikacji składowych i architektury SOA nastąpiło odwrócenie 30-letniego trendu. Firmy coraz częściej wolą tworzyć aplikacje, niż kupować gotowe systemy korporacyjne
Firmy coraz częściej angażują się wyłącznie w realizację zadań z podstawowego zakresu działalności. Outsourcing i strategic sourcing stają się popularne wśród dostawców, ponieważ odbiorcy rozwiązań informatycznych coraz częściej przekonują się, że powierzenie procesu zewnętrznej firmie owocuje wyższą jakością i niższymi kosztami realizacji.
Przedsiębiorstwa mają więc do wyboru wiele możliwości korzystania z oprogramowania korporacyjnego. Dobór (lub łączenie) odpowiednich modeli może sprawić, że wydatki na informatykę będą odpowiadać rzeczywistym potrzebom firmy.
Źródło: www.msipolska.pl
Autor:Eric Keller
